Węgliniec

OGÓLNE INFORMACJE O GMINIE

Gmina Węgliniec położona jest w zachodniej części województwa dolnośląskiego, w  powiecie zgorzeleckim. W części wschodniej gmina graniczy z administracyjnym obszarem gminy Osiecznica. Południowa i poł-wsch część granic łączy gminę Węgliniec z gminą Nowogrodziec – z obszarem specjalnej strefy ekonomicznej – natomiast zachodnia i poł.-zach. ich część – z gminą Pieńsk. Na północ od granic Węglińca znajdują się gminy: Przewóz i Iłowa oraz miasto Gozdnica należące do województwa lubuskiego. 

Około 82% powierzchni gminy stanowią lasy dostarczające surowca dla przemysłu drzewnego, przetwórstwa runa leśnego i gospodarki łowieckiej.

Na terenie gminy znajdują się cenne złoża surowców naturalnych eksploatowanych: surowiec ilasty ceramiki budowlanej, kwarcoplast, kruszywa, żwiry, kaolin. Złoża do eksploatacji: węgiel brunatny z dużą zawartością substancji bitumicznych i aromatycznych oraz piaski szklarskie i formierskie.

W skład gminy wchodzi miasto Węgliniec, siedem sołectw: Ruszów, Kościelna Wieś, Jagodzin, Piaseczna, Stary Węgliniec, Czerwona Woda, Zielonka oraz osady: Polana i Okrąglica.

Powierzchnia gminy – 338,44 km².

Liczba mieszkańców – 8402 os., w tym w wieku przedprodukcyjnym – 1359 os.(16,5%); produkcyjnym – 5242 os.(62,7%); poprodukcyjnym – 1747os. (20,8%).

Na terenie gminy funkcjonują: 3 przedszkola oraz 1 punkt przedszkolny ; 3 szkoły podstawowe; liceum i gimnazjum dla dorosłych.

Obszar Gminy znajduje się przy głównych szlakach komunikacyjnych Europy tj. drogach międzynarodowych nr E40 w kierunku Drezna i Lwowa oraz E36 w kierunku Berlina. Przez gminę przebiega droga wojewódzka nr 296, która stanowi łącznik między autostradą A4 (zjazd Godzieszów) a drogą A – 18 w Iłowej oraz łączy te dwie drogi z przejściami granicznymi w Jędrzychowicach, Zawidowie, Sieniawce, Olszynie i Jakuszycach.

W Węglińcu znajduje się kolejowy terminal towarowy, obsługujący pociągi w kierunku kolejowych przejść granicznych: Zawidów – Frydlant (PL-Cz);Zgorzelec – Görlitz (PL-D), Węgliniec – Horka (PL-D). Węgliniec to również ważny węzeł komunikacyjny ruchu pasażerskiego na trasie Wrocław – zachodnia granica państwa – Drezno (Niemcy) oraz Szczecin – Węgliniec – Jelenia Góra.

Wiodące branże gospodarki:

• eksploatacja i obsługa zasobów leśnych,

• usługi transportowe (węzeł kolejowy, transport ciężarowy),

• lokalnym handel drobnodetaliczny i częściowo hurtowy,

• działalności produkcyjnej (głownie przetwórstwo drzewne, gumowe),

• działalności prowadzonej w ramach usług nierynkowych.

Największe firmy działające na terenie gminy:

• Przedsiębiorstwo STOLBUD Sp. z o.o., ul. Świerczewskiego 5, Ruszów -przetwórstwo drewna

• Bolesławieckie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych Sp. z o.o., Czerwona Woda -przemysł wydobywczy

• UNIRUBBER Sp. z o.o. Zielonka 17, Węgliniec – producent mieszanek gumowych i granulatów stosowanych do elastycznych nawierzchni sportowych i na place zabaw

• AGROBUD Zakład pracy Chronionej ul. Świerczewskiego 5, Ruszów – środki ochrony BHB, środki utrzymania czystości

• DDOKP Węzeł Kolejowy w Węglińcu -przewóz towarowy i pasażerski

• DREWTRANS Władysław Proć ul. Skrajna, Węgliniec – transport ciężarowy

• EKOCERAMIKA Sp. z o.o. – przemysł wydobywczy

Atrakcje na terenie gminy:

Rezerwaty przyrody

• Torfowisko pod Węglińcem, utworzone w 1959 roku – pow. 1,35 ha – unikatowe, reliktowe stanowisko sosny błotnej zw. drzewokosą, występujace w przesuszonym borze trzęślicowym, które jest osobliwością na skalę europejską.

• Wrzosiec k. Piasecznej, utworzony w 2005 roku, pow. 40,16 ha obejmuje torfowisko wysokie z interesującą roślinnością, piękne stanowisko wrzośca bagiennego, rosiczek i widłaków.

Zabytki:

– Kościół pw. MB Szkaplerznej w Starym Węglińcu – pierwsza, drewniana kaplica katolicka powstała w 1562 r. (wg. innych źródeł w 1518 r.). Została ona rozebrana w 1687 r. przez ewangelików. Na jej miejscu wzniesiono kościół ewangelicki p.w. św. Anny. Kilkakrotnie rozbudowywany: przedsionek w XVIII w., wieża kościoła w końca XIX w., zakrystia (dawna kostnica) w 1962 r. Wewnątrz zachowały się XVII wieczne malowidła ścienne oraz zabytkowy ołtarz i ambona.

– Kościół parafialny w Czerwonej Wodzie jest kościół. Po raz pierwszy pisemna wzmianka o kościele pojawiła się w 1481 roku, w piśmie Kacpra Marieny, wikarego z Budziszyna. Wybudowany w stylu barokowym w 1784r. Jest to obiekt kamienno-ceglany, jednonawowy, z prezbiterium zwieńczonym wieżą. Kościół został przebudowany na początku XXw. W mur okalający przykościelny cmentarz wmurowane są nagrobki ewangelickie XVIII – XIXw.

– Ruiny późnogotyckiego kościoła z początku XVI w. w Ruszowie z zachowanymi murami i sklepieniami, XVII – wieczną wieżą oraz czterema zabytkowymi epitafiami w ścianach zewnętrznych. W latach 2004 – 2014 przeprowadzono prace konserwacyjne, adaptując nawę poprzeczną na kaplicę przedpogrzebową wraz z zapleczem sanitarno-socjalnym, natomiast w nawie głównej powstała aula – sala konferencyjno-koncertowa, w której odbywają się ważne uroczystości.

– Kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Ruszowie – budowla w stylu neogotyckim z 1906r., obok Dąb papieski posadzony 27.05.2006r.

– Kościół z przełomu XIX/XX wieku pw. Matki Bożej Królowej Polski (tzw. Kolejowy) w Węglińcu. Do 1945 roku służył jako świątynia ewangelicka. Obecnie pełni funkcję kościoła pomocniczego tutejszej parafii.

– kościół neoromański z 1930r. pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (parafialny) w Węglińcu;

– zabytkowa wieża ciśnień z 1926r. z punktem widokowym w Węglińcu;

– dworzec kolejowy w Węglińcu – wybudowany w 1846r. w obecnym kształcie z ok. 1900r., związany z otwarciem jednej z pierwszych w Europie linii kolejowych w 1846r. łączącej stolice Prus, Berlin ze stolica Śląska Wrocławiem ( na odcinku Żary – Węgliniec trasa biegnie dokładnie środkiem Borów Dolnośląskich. Dworzec posiada 6 peronów i 8 krawędzi peronowych. Do dworca prowadzi przejście naziemne.

– Muzeum Kresów Wschodnich z Izbą Podolską w Węglińcu – zbiory muzeum to przedmioty codziennego użytku, przywiezione przez repatriantów z dawnych Kresów Wschodnich II RP. Siedzibą muzeum są dwa wagony kolejowe podobne do tych, którymi przyjeżdżali przesiedleńcy z Kresów Wschodnich, umiejscowione na torze ułożonym w centrum Węglińca obok parku. Tu zgromadzili pamiątki przesiedleni po 1945r. na te tereny mieszkańcy Lwowa i Tarnopola. Najcenniejszym eksponatem jest 1,5m figura MB Niepokalanej z Kościoła w Buchaczu. W muzeum mieszczą się również wystawy fotografii związane z tematyką kresów m.in. ,,Lwów w Starej Fotografii’’; ,,Kamieniec Podolski’’; ,,Słobódka Janowska’’; ,,Historia Wielkiego Bałakania’’ . Izba Podolska to pomieszczenie urządzone na wzór tradycyjnych zabudowań na terenie Kresów Wschodnich II RP.

– stary trakt kolejki wąskotorowej (relikt górnictwa) w Zielonce – odbywał się nim transport węgla brunatnego z kopalni Rygle I i II do elektrowni, której początki datują się na lata 20 – ubiegłego wieku.

Szlaki turystyczne:

TRASA 1 \”KRAJOZNAWCZA\” – dł. 47 km – Trasę zaczynamy w Starym Węglińcu następnie kierujemy się do miejscowości Parowa, kolejna miejscowości to Ołobok, potem Węgliniec, Czerwona Woda, a następnie wracamy do miejscowości Stary Węgliniec

TRASA 2 „PRZYRODNICZA” – dł. 27,3 km – Trasa rozpoczyna się w Starym Węglińcu jedziemy do  miejscowości Jagodzin potem do miejscowości Parowa. Następnie wracamy do miejscowości Stary Węgliniec.

TRASA 3 „RODZINNA” – dł. 21,5 km – Trasa rozpoczyna się w miejscowości Starym Węglińcu, kolejną miejscem na naszej trasie jest miejscowość Zielonka  i z powrotem wracamy do miejscowości Stary Węgliniec

TRASA 4 „Szlakiem starej kolei Węgliniec – Czerwona Woda – wybudowana w 2018 roku trasa rozpoczyna się przy wyjściu z dworca kolejowego w Węglińcu, następnie biegnie wzdłuż ul. Kolejowej i Piłsudskiego do miejsca wypoczynkowego „Zgorzelec Gaj”, potem wzdłuż starego torowiska do budynku przy byłej stacji kolejowej w Czerwonej Wodzie, skąd przez ul. Kolejową i Czerwionki kierujemy się na północ i drogą leśną wracamy do Węglińca a tam przez ul. Wojska Polskiego dojeżdżamy do stacji kolejowej w Węglińcu.